Di 'Xizala Tewfûr Begê' de şêweya gotinê
15-07-2023
13:40
Mijar û lehengên Xizala Tewfûr Begê
Çîrok, ji mijareke berîya çîrokê dest pê dike. Here you go. Weke dengbêjê nemir gotî: “Elo nêçîrvan bû.” Elo rojekî tê malê ku jina wî nexweşe û gundî hemû li derê mal wî kom bûne, lê derdê jina wî nizanin. Werhasil Elo pirs dike û jina wî dibêjê, sofîkê etc gotîyê heke tu goştê xizala nexwê tê pê vê dilêşê bimirê. Elo neçîrvanekê binav û deng e. Hema wê berêvarê dirahijê tivinga xweû dikevê çîyê, lê bottom şev nikarê nêçîra xezala bike. Di şikefteki also sitirê. Piştî wextekî Pîrek tê şikefta wî û pişt ra fêhm dike ev pîr dixwazê wî bikujê, lê Elo zîrek e û ew Pîrê dikuje. In this case, we were there for a long time. Elo a wan re diçe û fêhm dikê ku ev a bird î jina Mîrê Cina Tewfûr Begê ye. Tewfûr Begê ji El ora dibêjê “jina te bi yar a”. For example, jina te û yarê wê ya te ya. Lê heke tu xwe negîhînê Şa Mihemed Begê Mîrê Cizîrê keça me Xizalê ya te bikujê. This is the best time for you to do so.
Elo one thing and another diçe malê, jina xwe û yarê wê dikujê. Diçe Cizîra Bota, bottom xulamê Şa Mihemed Begê Mîrê Cizîrê. Êdî piştî and ê merheleyê Xizala Tewfûr Begê Elo nakujê û mijar tê ser evîna Keça Mîrê Cina Xizala Tewfûr Begê. Wexta ku Şa Mihemed Begê dixwazê a domama xwe Eyşana Bêzar Begê re uswice di roja dawetê de, Xizala Tewfûr Begê wî direvînê çîya Cudî. Lê wê dêre pê re dizewice.
Heta roja amadekerîyan dawetê dengbêj çîrokê dibêje. Wexta dibê roja dawetê, hingî dengbêjê me dest kilamê dike û dibêje “Şarê Cizîrê Şarekî bi dar e. ..”
Lehengên Çîrokê
At Çîrok di eslê xwe also eat trajedîyeke evînî. Reason and tragedy. Dengbêj navê jina Elo nabêje. Lê yek reason trajedîyê tekîlîya wê û yarê wê ye ku, Elo diçe çiyê û jina Tewfûr Begê Mîrê Cina dikuje. Mîrê Cina Tewfûr Begê, yek lehengê wekî mifteya çîrokê yek. Cinekî li ser soza xwe ya û rêya rast nîşanî Elo dike. Heta Elo tê Cizîrê Botan. Lêhengên sereke ev in: Elo, jina Elo, Mîrê Cina Tewfûr Begê.
Dema Elo tê Cizîra Bota Şa Mihemed Begê derkevê ser dikê. Every wiha Xizala Tewfûr Begê xuya dike êdî. Û lehenga herî self-sacrificing domama Şa Mihemed Begê Eyşana Bêzar Begê di şeva dawetê de tê ser dikê.
That's the tragedy. Ya ewil tragedyya Eloyê Nêçîrvan e, ku tê xapandin û dibe qatilê jina mîrê cinan û pişt re dibe qatilê jina xwe jî. Trajediya din, Evîna Xizala Tewfûr Begê ye, ku hêrsa wê ya li hember xulamê mîr, Elo û ji ber vegera Şa Mihemed Begê ya li domama xwe, Xizalê bottom qatilê dilketiyê xwe.
Şêweya vegotina çîrokê
Şêweya gotina dengbêjan, hema di derbekî de ji nava bûyerê dest pê dike. Dengbêj Silo Koro jî wisa dike. Hema derbekî de dibejê “Xortek hebû digotinê Elo. Elo nêçîrvan this. Elo rokê çû nêçîrê, esrê hate malê, miqabilî gund ket. Meyzand alem li devê mala wî bûye kom.”. In this case, teswîr û movement, liv û tevgerên leheng bi hev re tên gotin. Dengbêj xwe hewceyî teswîrên dûr û dirêj nake. Heke jê re teswîrek lazim bû wê di nav liv û tevgera leheng de dide.
Dengbêj di gotina çîrokê de aliyê tu kesî nagirê ûsosyalê a şêweyeke objektîf li ber guhdaran radixe. Then, tenê bi gotina “Meyza kû ew Pîra ji kîrê kûçka ew jî wê dirêjkirîya, li ber text dirêjkirîya, mirîya.” Terefê xwe belî dike. Lê wexta dengbêj dest bi kilamê dike, êdî tragedyya Şa Mihemed Begê xwe li kilamê dipêçe. A gotina “Loy Bego loy bego loy bego Begê Ezîzîya”. Dikê ku dilê guhdaran bi Şa Mihemed Begê bişewite. Her wiha Keça Mîrê Cina Xizala Tewfûr Begê, wexta Şa Mihemed Begê direvînê Çîyayê Cûdî û jê dixwazê xulamê xwe Elo bikujê, dengbêj terefê xwe diyar dike û bersiva Şa Mihemed Begê wekî ber He made a single engagement:
“Ahhêêêêêêêêê
Mi dî wê rojê Şa Mihemed Begê ba dikê wa Xizalê te ra fecara mi te ra
Mala bavê şewitîyê îsal heft sal mina weka gurê çol û çîya ez otherim bi te ra
Ez bextê te û Xudê ma bes li me ka va hêncata va gotina ca van xebera
Heka de'wa sere Elo xulamê mi dikê, va serê mi pricea serê Elo xulamê mi ji te ra
If you don't know what to do, don't worry, don't worry.
“Loy Bego, loy Bego, Loy Bego, loy bego mi'b qurbana vî begê Ezîzîyano”
Ango meranî û camêrîya Şa Mihemed Begê ji bo guhdaran rave dike.
In this case, we continue to do so. Minak; “Mi dî wê rojê Şa Mihemed Begê ba dikê wa Xizalê te ra fecara mi te ra“ û “Mi dî wê rojê Xizala Tewfûr Begê, xwiha Tahir Begê çi kirîya”. In a way, you can enjoy it.
Teswîrên dengbêj di nava aksîyoneke bê ser û bin weke libên tizbîyan lê pey hev tên. Here's what to say:
“Lêêêêêêêêêêêêêêêêêêêê
Şarê Cizîrê şarekî bi narrow e, Şarê Cizîrê şarekî bi narrow e.
Daweta Şa Mihemed Begê Mîrekê Ezîza
ji nav çavbelekên kurda Eyşana Bêzar Begê domama wî li dar a
Şarê Cizîrê şarekê bi ya, şarê Cizîrê Sharekî bi bi ya
Pire pira beyreqê ask û sipî ya “
Every wiha wexta teswîrên warê Xizala Tewfûr Begê dike, mirov dibêje qey ew war bi qasî qavekî ji mirov dûr in. Example:
“Xwidê xirabikî mala littleava zû j'devê dêrî vegerîya
Xizala Tewfûr Begê, xwiha Tahir Begê
rabû ji Kepezê Bavê Telî Begê, Ji Gelîyê Evdal Begê, ji Tanîna Sindîya,
ji qûna Çîyayê Cûdî yê Şikefta Mûxlacîya hêjdeta hate devê dêrîya
Dengbêj herîkîna wext di nava stranê de gelekî balkêş gotîye. Guhdar nizanim çend rojan ev bûyer çêbûne, lê mefhuma wext nebê guhdar nikarin bala xwe bidin çîrokê. Dengbêj and zanê di nava çîrokê herikîna wext a dubarekirina hin gotin a guhdaran dide hîskirin. Now that you have it, you can check it out.
“Wê rojê ez ê bêjim chi bûya chi cirîya
Home roj çûye, veca ev roja dî ya
……
Home roj çûye, veca ev roja dî ya, ev roj çûye, veca ev roja dî ya
…..
Home roj çûye, veca ev roja dî ya, ev roj çûye, veca ev roja dî ya
Û carina jî Dengbêj dibêje “mi dî wê rojê..” Ango her çiqas wext ne diyar be jî, di nava çîrokê de guhartina demê dibêje.
Serdestia Lehengan
Home çîrok û kilam ji çi demê gihaya dema me ez nizanim. Lê di çîrokê de bêhtir serdestiya jinan heye. In this case, we will be happy to see you again and again. Wexta Elo li çîyê di şikeftê de ye, jina Mîrê Cina dixwaze Elo bikuje, lê Elo ji wê jêhatî û jîrtir e û Elo jina Mîrê Cina Tewfûr Begê dikuje. If it is a tirsa Xizala Tewfûr Begê ku Elo qisasê dîya wê ye, ji ber direva, tê cem Mîrê Cizîra Bota û Xizala Tewfûr Begê wî nakuje.
In the meantime, the jin mêra narevînin, the jin carinan pey mêra dikevin. Lê di çîroka Xizala Tewfûr Begê lehenga herî serdest Xizala Tewfûr Begê ye. Ji ber ku hê Şa Mihemed Begê di zikê dîya xwe da hej jê kirîye nahêle ji kesî re bibe yar. Xizala Tewfûr Begê, di şeva “çît û perda“ tê Cizîra Botan û Şa Mihemede Begê direvîne û li Çîyayê Cudî, di Şikefta Muxlacîya li xwe lê mehr dike. Dengbêj also says:
“Hêêêêêêêêêêêêê
Mi dî wê rojê Xizala Tewfûr Begê, xwiha Tahir Begê chi kirîya
A support Şa Mihemed Begê girtîya, ba Eyşana Bêzar Begê domama wî rakirîya
Berê wî da Kepezê Bavê Têlî Begê, Gelîyê Evdal Begê, Tanîna Sindîya, Şikefta Muxlacîya danîya
“Wê yê bakirîya malakî û du feqhê cinîya wê şevê xwa li şa Mihemed Begê mehr kirîya..”
Wekî tê xuya kirin, wekî di nava civaka kurdan mêrek jinekî direvînê dereke din û pişt re li gorî şerîetê li ber destê mela -li vir mela û feqe jî cin in-li xwe mehr dike. Mehr kirin dîsa li ser mêr e. Lê bi tehdayîya Xizala Tewfûr Begê ev mehr çêdibe.
Çîrok û kilam helbet ji mîtolojiya li ser Cinan derketiye, lê dengbêj heta jêhatiye di çarçova mentiqa mirovî de gotiye. Xizala Tewfûr Begê wekî di gelek çîrokên cinan de tê gotin cineka bi hêz û qeweta. Raste rast tehdayiyê li Şa Mihemed Begê dike û dibêje heke here cem jina xwe Eyşana Bêzar Begê yê wî bikuje. Lê Şa Mihemed Begê heft salan li serê çol û çya bi Xizalê re bimînê jî, Xizalê bextewar nabe, ji ber ku zanê Mihemed Begê dixwazê vegerê welatê Cizîra Botan. In this case, for the first time, Cizîrê didê lê one day: Divê Şa Mihemed Begê xulamê xwe Elo bikuje û divê neçê ser “çît û perdê” domama xwe Eyşana Bêzar Begê. Wexta Xizala Tewfûr Begê Şa Mihemed Begê li Cizîra Botan di deynê em êdî dizanin ku dema mirina Şa mihemed Begê hatiye. Ji ber ku, Şa Mihemed Begê kustina xulamê xwe ji bo xwe bêrûmetî dibîne, çûyîna ser “çît û curtain” jina xwe ya mehrkirî Eyşana Bêzar Begê jî pêk nayênê. Dengbêj and rêya bêveger wiha vedibêje:
“De loy Bego loy Bego, loy Bego, loy Bego loy bego
Vêca home roj çûya ev roja dî ya
Vêca home roj çûya, ev roja dî ya
Mi dî Xizala Tewfûr Begê keça mîrê cina xwiha Tahir Begê
Rabû ji Kepezê Bavê Têlî Begê, ji Gelîyê Evdal Begê hate devê dêrîya
B'sê denga ba dikir: Wa Şa Mihemed Begê te kir sed cara bi min te kir
Min kir û nekir te bi ya min nekir, te serê Elo xulamê xwa jê nekir
Talî te çû li berîya Eyşana Bêzar Begê te miradê xwa dirt
Wala bi ahda Xudê bê, ji niha heta nîv seatî, ew heyata şîrîn te'j lapê min xilas nekir
Lo Bego lo Bego loy Bego Beg tu kara begê Ezîzîyano “
For example, every balkêş Şa Mihemed Begê Mîrê Cizîra Botan, kustina ji destê jinekî wekî ku bê resort bê qebûl dike û haziriya mirina xwe dike. More on this:
“Gava wilo gotîya, mi dî wê rojê dîsa Şa Mihemed Begê bakirîya
lê Eyşê lê Eyşê lê Eyşê lê Eyşê, min domamê lê Eyşê,
Eyşê rebenê lezga bilezîna Eyşê rebenê lê vêca lezga bilezîna
Ti beroşek av ji pismamê xwa re bikelîna,
Mi go support cilê Botay, weka dem û dewranê berê jisosyalê xwa ra bîna
Li dora min hera wera, bi gulk û x-gulabeka li ser noqa min da bi edlîna
Kopalekî kenêrî ji mi ra bîna, şimikê jivizyonê xwa ra darîna
Ez ê derkevima ser banê Birca Bedê, Eyşê domamê gewrika dinyayê çiqa li ber çavê theoreticalê te şîrîna..”
Û êdî dawiya çîrokê xuya dike. Wexta Şa Mihemed begê derkeve serbanê qesrê, Xizala Tewfûr Begê tê pêşiya wî. Dengbêj di vir de dilê xwe bi Şa Mihemed begê toothwitîne. If so:
“Mi dî wê rojê chibûya, chi cirîya,
gava Şa Mihemed Begê di dêrenca da bi hewa ketîya
keta sê derenca, derenca sisîya,
meyzand go ezê bêjim dîsa ez ê Xizala Tewfûr Begê pêşîya wî na rûniştîya
A few days later
Mi dî Xizalê destê xwa da devê xwa fiveşîya, kenîya
Mi dî wê rojê Xizalê serda hatîya, pihînek avêta Şa Mihemed Begê,
mala mi şewitî ji begê min ra r'ih şêrîna xwa bi şebeka pola girtîya
Pihîna dî avetîya Şa Mihemed Begê, mirrên ji begê mi hatîya, ji bircê da ketîya
Gava zarên ji Şa Mihemed Begê hatîya,
qêrîn bi Eyşana Bêzar Begê ji domama wî ketîya..”
Piştî kushtina Şa Mihemed Begê, kilam bottom şîna ser Şa Mihemed Begê û xweşiktiya wî. Eyşana Bêzar Begê xwe davêjê ser meytê wî û wesfê celengiya wî dide.
Wekî encam, Ev çîrok cara ewil kê afirandîya ez nizanim, lê serdestî û hêza jinê her chiqas “Cin” jî be di ser ya mêra re ye. Jin dikare mêrekî û Mîrekî ji ber jina wî birevîne, xwe lê mehr bike û wexta mêr here cem jina xwe ya ewil jî, ew Jin ango Cin dikare bi pihînekî wî mêrî-mîrî bikuje.
Dengbêj ber kiryarên Xizala Tewfûr Begê wê kêm nake, wê sûcdar nake. Çawa ku di civaka kurdan a feudal de jin wekî “namûsê” hatiye dîtin, Keça Mîrê Cina Xizala Tewfûr Begê Şa Mihemed begê wekî “namûsa” xwe dibîne û wî ji jina wî eslî re jî nake yar û wî dikuje.
Dengbêj Silo Koro vê tragedyyê a gotinên fesîh dixemîline û di nava çîrokê de actioneke tijî teswîr vedibêje. Both the besha çîrokî and the jî di beşe kilamî, the tewswîran di nava actionê dide. Guhdar ji dûvedirêjkirina çîrokê incapable nabin. Ji ber ku guhdarên çîrokê bi teswîrên rijî re mijûl nabin, li pey gotinên tijî liv û tevger, xwe di nava çîrokê de dibînin. Hêvî planting, çîroknivîs, roman nivîs û derhênerên kurd ji vê şêwaya vegotinê bêhtir sude.
Silo Koro mîrateyeke mezin li pey xwe hiştiye. Cihê wî bihuşt be.
Ji bo yên bixwazin guhdariya klamê bikin: